Nieuw Nuffic-onderzoek werpt licht op het besluitvormingsproces van internationale studenten om na hun afstuderen in Nederland te blijven. Met welke uitdagingen worden zij geconfronteerd en hoe kunnen ze beter worden voorbereid op de Nederlandse arbeidsmarkt?

Uit het onderzoek blijkt dat de kwaliteit van leven de belangrijkste factor is voor internationale studenten die na hun afstuderen in Nederland blijven. In een enquête onder 680 (oud-)studenten zegt 84% van de ‘blijvers’ dat de kwaliteit van leven ‘belangrijk’ of ‘zeer belangrijk’ was in hun beslissing om te blijven. Dit geldt vooral voor studenten van buiten de Europese Economische Ruimte (EER).

Carrièremogelijkheden

Naast maatschappelijke factoren spelen ook beroepsmatige en persoonlijke redenen een rol. Van de blijvers gaf 82% aan dat de carrièremogelijkheden in Nederland (zeer) belangrijk waren in hun beslissing om te blijven. De balans tussen werk en privéleven werd door 77% van deze groep genoemd.

Daarnaast spelen het algemene economische klimaat in Nederland (zoals baanstabiliteit, arbeidsvoorwaarden, pensioen), een hoger salaris en persoonlijke ontwikkeling eveneens een belangrijke rol in de besluitvorming. Ook persoonlijke factoren wegen mee bij de beslissing. Zo werd het hebben van een partner in Nederland door 55% van de blijvers genoemd.

Een breder beeld

Daar waar eerder onderzoek naar percentages en aantallen mensen die blijven (stayrate) enkel gericht was op de feiten en cijfers, op factoren voor specifieke regio’s, of op de effecten van de COVID-19 pandemie, schetst dit mixed-method onderzoek een breder beeld. Dit gebeurt aan de hand van interviews met- en enquêtes onder studenten, oud-studenten en deskundigen uit heel Nederland. Ook de meningen van internationale studenten die al zijn vertrokken komen aan bod.

De vraag waarom internationale studenten blijven of vertrekken na hun afstuderen is belangrijk voor de Nederlandse overheid. De antwoorden kunnen onderwijsinstellingen helpen bij het formuleren van beleid en activiteiten.

Internationale studenten voorbereiden

“Ik ben heel blij met dit onderzoek”, zegt Karen de Man, Senior International Relations Officer bij de Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR). “Als universiteit is het niet onze primaire taak om het blijfpercentage te verhogen. Maar we willen onze internationale studenten wel zo goed mogelijk voorbereiden op de Nederlandse arbeidsmarkt.”

Onderzoek als dit motiveert de EUR om hiervoor beleid te maken. De universiteit wil onder andere de Nederlandse taalvaardigheid van studenten verbeteren door korting te geven op Nederlandse taalcursussen. Ook stelt de instelling een loopbaanfunctionaris aan die zich specifiek gaat bezighouden met de behoeften van internationale studenten.

Waarom vertrekken?

Alumni die na hun afstuderen vertrokken, voeren vaak als reden aan dat ze geen geschikte baan konden vinden (51%). De kosten van levensonderhoud in Nederland en het niet vinden van goede huisvesting (beide genoemd door 37% van de respondenten) zijn andere belangrijke redenen om te vertrekken. De EUR wil zich richten op de Nederlandse taalvaardigheid omdat taalbarrières voor drie op de tien studenten reden waren om te vertrekken.

“Als universiteit kunnen wij helaas niets doen aan de Nederlandse woningmarkt”, zegt Karen. “Maar we kunnen studenten wél ondersteunen bij het uitbreiden van hun Nederlandse netwerk. Een gebrek aan sociale of professionele ondersteuning kan funest zijn bij het betreden van de arbeidsmarkt. Daar zien wij een rol voor onszelf. Wij stimuleren het contact tussen Nederlandse en internationale studenten, bijvoorbeeld via programma’s als ‘Erasmus Verbindt’ en samenwerking met plaatselijke studentenverenigingen. Ik wil dat ze een echte ‘Rotterdammert’ worden zoals ik. Hoewel we er nog niet zijn, bevestigt dit onderzoek dat we op het juiste spoor zitten.”

Nederlands spreken

Vijf jaar na afstuderen woont ongeveer een kwart van de internationale studenten nog steeds in Nederland. “Die aantallen zijn de afgelopen tien jaar vrij constant gebleven”, zegt Nuffic-onderzoeker Elli Thravalou. “Wat we niet zo goed in beeld hadden, waren de redenen waarom ze besluiten te blijven of te vertrekken.”

Wat Elli opvalt, is dat studenten het belang van Nederlands spreken onderschatten bij het betreden van de Nederlandse arbeidsmarkt.

“Tijdens hun studie en als ze de stad ingaan, redden ze zich prima in het Engels. Later komen ze erachter dat als je echt wilt integreren in de samenleving, en wilt werken voor Nederlandse bedrijven, Nederlands spreken het leven veel makkelijker maakt. In veel vacatures wordt specifiek om Nederlandse taalvaardigheid gevraagd.”

Vergelijkbare uitdagingen
Of ze nu besluiten te blijven of te vertrekken, de meeste internationale afgestudeerden staan voor dezelfde uitdagingen. De woningnood raakt iedereen. En terwijl sommige internationale studenten vertrekken omdat ze maar moeilijk kunnen aarden in de Nederlandse cultuur, of te maken krijgen met discriminatie, geldt hetzelfde voor sommige blijvers.

Elli: “Daarom is het des te belangrijker dat onderwijsinstellingen loopbaanevenementen organiseren, loopbaanbegeleiding aanbieden en studenten in staat stellen en stimuleren om hun netwerk uit te breiden en Nederlands te leren.”